Tagarchief: Cito

Vroeg signaleren van begaafdheid bij jonge kinderen: het startdocument.

Vroeg signaleren van begaafdheid bij jonge kinderen
Op 15 juli 2013 hebben wij vanuit stichting 360grView, waarvan ik in die tijd voorzitter was, staatssecretaris Martin van Rijn benaderd met de vraag of het mogelijk is om onderzoek te starten naar het gebruik van het Van Wiechenschema bij het vroeg signaleren van begaafdheid bij jonge kinderen en of het mogelijk was om hier meer aandacht voor te genereren. De staatsecretaris reageerde hier schriftelijk positief op.

Wat is er al gedaan
Het NCJ heeft in overleg met stichting 360grView succesvol het onderwerp vroegsignalering aangepakt. In goede samenwerking is de brochure ‘Jonge hoogbegaafde kinderen: een bijzondere groep. Kenmerken en problemen’ ontwikkeld. Met deze brochure hebben professionals in de JGZ een duidelijk handvat voor het signaleren van potentiële hoogbegaafdheid bij kinderen in de consultatiebureauleeftijd. De brochure is zowel binnen het zorgveld als daarbuiten zeer positief ontvangen.
Daarnaast is er de door de stichting gemaakte informatieve website http://ontwikkelingsvoorsprong.info, voor ouders, onderwijs- en zorgspecialisten.
Ook is er dossieronderzoek gedaan. Dit werd mogelijk met hulp van ouders, die de consultatiebureaudossiers van hun kinderen op hebben gevraagd.

Dossieronderzoek
Conclusies dossieronderzoek: vroegsignalering van een ontwikkelingsvoorsprong/hoogbegaafdheid gebeurt nauwelijks via het consultatiebureau. Er is slechts sprake van signalering van P10 uitval op de norm. Daarnaast is het consultatiebureau voor veel ouders met een kind met een ontwikkelingsvoorsprong niets meer dan een weeg- en meetbureau. Ouders ervaren geen kundige sparringpartner in de consultatiebureau-artsen en -verpleegkundigen. Daarnaast zijn ouders bang voor misvattingen, voelen ze zich niet gehoord en krijgen ze te vaak adviezen die niet passen bij kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong.

Toptalenten en excellentie
Omdat vroegsignalering binnen de consultatiebureaus in lijn is met de in het ‘Plan van aanpak toptalenten 2014-2018’ geformuleerde doelstellingen, hebben wij Staatssecretaris Sander Dekker in het verleden eveneens op de hoogte gebracht van het verschijnen van de NCJ-brochure en ons onderzoek naar dit thema.

Het Ministerie van onderwijs zet in op de toptalenten en excellentie. Excellentie is iets anders dan hoogbegaafdheid. Hoogbegaafdheid is een potentie: het geeft geen garantie op excelleren, in ieder geval niet per definitie op schoolgebied. Het excellentiebeleid van het ministerie richt zich op – zoals OCW dat zelf definieert – de ‘schoolloopbaan van leerlingen met hoge Citoscore’.

Het toptalentenbeleid is gericht op ‘de top 20% best presterende leerlingen van een klas of groep’. Er is bij het ministerie dus geen beleid gericht op hoogbegaafden en daarmee ook niet op het ontwikkelen van hun potentieel en hun optimale groei.

Frappant detail is dat steeds minder leerlingen zichzelf in de definitie van toptalent herkennen: het blijkt dat 16% (2015) van de leerlingen in het Voortgezet onderwijs zich tot toptalenten rekent, in 2013 was dit nog 23% (cijfers CBS). Hoeveel leerlingen daarvan (mogelijk) hoogbegaafd zijn is niet onderzocht.

Op basis van het feit dat hoogbegaafde leerlingen niet automatisch ‘excelleren’ kun je dus stellen dat het excellentie- en toptalentenbeleid vanuit het ministerie en de scholen geen relatie heeft met hoogbegaafdheid. Je loopt hiermee het risico veel potentieel over te slaan.

Scholen
Er is in de afgelopen jaren vanuit de scholen zelf meer aandacht voor hoogbegaafdheid in het onderwijs gekomen, onder andere via voltijds scholen voor hoogbegaafdheid. Toch gaat het nog steeds niet goed met deze groep kinderen. Te vaak vallen deze leerlingen uit, of hebben ze onderweg ondersteuning nodig om het schoolsysteem te doorlopen. Het lijkt erop dat juist een bepaalde groep hoogbegaafde leerlingen vaker uitval laat zien dan anderen groepen.

Van Wiechenschema
Om het vroegsignaleren een vaste plaats in de systematiek van het consultatiebureau te kunnen geven, is er in die periode ook gekeken in hoeverre de Van Wiechenschema’s een adequaat instrument vormen voor het signaleren van talent. Voor ouders en voor basisscholen biedt het een concreet aanknopingspunt bij de vraag welk onderwijs het meest passend is voor een kind. De zorgvraag die nu vaak in de loop van een schoolcarrière ontstaat kan zo worden beperkt, hetgeen binnen de werkvelden volksgezondheid en onderwijs leidt tot een daling van het gebruik van voorzieningen, misdiagnoses en langdurende uitval op school (thuiszitters). Vroegsignalering van talent op het consultatiebureau leidt ook tot meer maatwerk in het onderwijs en op termijn ook tot kostenbesparing.

Waar staan we nu
Inmiddels zijn we een aantal jaren verder. Mijn dagelijkse professionele betrokkenheid bij maatwerk in het onderwijs en de thema’s vroegsignalering, misdiagnoses en thuiszitters noden mij om nogmaals contact met de staatsecretarissen van Rijn en Dekker te zoeken, ook nu ik niet meer betrokken ben bij stichting 360grView.

Zeker ten aanzien van thuiszitters kan, zoals geconcludeerd in de sessies Preventie op de Thuiszitterstop, vroegsignalering 0-4 jaar een grote rol spelen – niet alleen rond een ontwikkelingsvoorsprong.

Onderlinge afstemming tussen de ministeries die gaan over volksgezondheid (VWS) en onderwijs (OCW) hierover leek mij zinvol, omdat een succesvolle implementatie van vroegsignalering staat of valt met de zorgvuldige overdracht van gegevens tussen de zorgprofessionals van het consultatiebureau en de onderwijsprofessionals van de basisschool.

Overleg met OCW en VWS
De ministeries OCW en VWS hebben mijn uitnodiging om samen om tafel te gaan om te praten over het belang van vroegsignalering van een ontwikkelingsvoorsprong aangenomen. Op 31 mei ging ik daarvoor naar Den Haag. Natuurlijk ging Lilian van der Poel met me mee, we werken immers al ruim 5 jaar samen aan het thema ontwikkelingsvoorsprong.

In een gesprek kun niet alles vertellen en onthouden. Daarom is er een gesprekshandleiding geschreven waarin we de onder andere huidige situatie, knelpunten, oplossingen en opbrengsten van een ander beleid hebben beschreven. Deze longread is hier te lezen.

Startdocument
Willen we passend onderwijs leveren voor hoogbegaafdheid leerlingen en gaan voor een optimale ontwikkeling dan moeten we inzetten op (vroeg-)signalering. De manier waarop is eigenlijk simpel: volg daarvoor de rode draad in de ontwikkeling van het kind. Stimulerend signaleren en een breder gebruik van het Van Wiechenschema zijn daarvoor de juiste gereedschappen, die leiden tot wat ik noem een startdocument, die niet alleen voor kinderen met een voorsprong te gebruiken is:
1. Zorg ervoor dat het consultatiebureau de taak en mogelijkheden krijgt om vroeg te signaleren.
2. De bevindingen van 4 jaar continu signaleren kunnen dan, indien de ouders dat wensen, als startdocument ter ondersteuning aan hen meegeven worden.
3. Met het startdocument kunnen de ouders gericht op zoek naar een school met passende expertise.
4. Scholen kunnen met het startdocument van consultatiebureau vanaf het begin van de onderwijscarrière van het kind op zijn minst insteken op het ontwikkelingsniveau van het kind.
5. De mogelijkheden en het potentieel van het kind kunnen op deze manier beter benut worden.

Aan de ontwikkeling van het startdocument wordt door mij al gewerkt.

Verdere aanbevelingen
• Onderzoek naar de groep P90 kinderen om meer informatie te krijgen over ontwikkelingsvoorsprong is noodzakelijk. Alleen als we weten wanneer er sprake is van een voorsprong en wanneer we zicht krijgen wat de werkelijke signaleren van een voorsprong zijn, wordt signaleren ook werkelijk signaleren.
• Vroegsignalering, specifieke kennis over de verschillende vormen van begaafdheid en de onderwijsbehoeften van deze kinderen moeten vast onderdeel worden van de lerarenopleidingen.
• Inventarisatie van mogelijkheden tot vroegsignalering op de kinderopvang en peuterspeelzaal is noodzakelijk gevolgd door scholing van de pedagogisch medewerkers.

(H)erkenning, en dan
Na de (h)erkenning moet de nadruk liggen op individueel maatwerk in het onderwijs, het op de correcte manier uitleggen van signalen en voorkomen van een verkeerde kijk op het kind en uitval op het gebied van gezondheid. Dit is iets wat de ministeries van OCW en VWS samen op moeten pakken. Hoogbegaafden komen er niet vanzelf, daar is degelijk hoogbegaafdenbeleid voor nodig, zowel in de groep 0-4 jarigen als in de groep 4 en ouder.

Een lang, vaak pijnlijk en nutteloos duur traject voor school, ouders en kind met misdiagnoses en onnodige zorgkosten worden hiermee voorkomen. Het onderwijs kan weer doen waar ze goed in is: het kind vanaf het begin passend onderwijs bieden en ervoor zorgen dat de leerlijn van het kind daadwerkelijk stijgt. Door vroegsignalering wordt het mogelijk problematiek rondom hoogbegaafde kinderen voorgoed uit te bannen.

Winstpunten zitten hierin dus zowel aan de kant van het ministerie van VWS als aan de kant van het ministerie van OCW.

We vragen om de samenwerking tussen de twee ministeries te intensiveren en op die manier bij te dragen aan het daadwerkelijk optimaliseren van de kindontwikkeling – met brede opbrengsten voor (alle inwoners van) Nederland, het mogelijk maken van Passend Onderwijs – het speerpunt van het onderwijsbeleid en een correct invulling van het volksgezondheidsbeleid – met vermindering van onnodige kosten.

De boodschap is, zo hebben we het idee, deels goed binnengekomen bij VWS en OCW. Het andere deel moet, om de woorden van Lilian van der Poel te gebruiken: ‘net als een wasmiddel eerst inwerken’.

Dorien Kok
http://DorienKok.nl

Op weg naar maatwerk in het onderwijs.

3 Antwoorden

school In een paar dagen tijd in februari 2016 veel onderwijs in het nieuws.

De NCRV uitzending van De Monitor: ‘Gebruik ADHD-medicatie in 10 jaar tijd verviervoudigd: hoe kan dit?’

2 dagen later in KRO’s Brandpunt: ‘Basisschoolleerlingen krijgen deze week hun schooladvies; het toegangsbewijs tot een middelbare school. Hoe komt het studieadvies echt tot stand?’

De dag erna meldt de staatsecretaris Sander Dekker via de NOS: ‘Scholier mag beste vak op hoger niveau gaan doen.’

NCRV De Monitor
De uitzending van De Monitor geeft een helder beeld over de druk van scholen die ouders voelen om hun kind medicatie te geven. Als een druk kind onhandelbaar wordt in de klas, worden ouders al snel gevraagd hun kind te laten testen op ADHD of wordt er zelfs druk uitgeoefend om medicatie te nemen. Docenten lieten op hun beurt weten dat zij zich onder druk voelen gezet omdat ze vanwege de hoge werkdruk minder tijd hebben voor drukke kinderen. Niet alleen ouders en docenten, ook jeugdpsychiaters voelen zich onder druk gezet. Ze kunnen soms niet anders dan een pil voorschrijven omdat andere behandelingen niet vergoed worden en ze de kinderen toch willen helpen.

De maatschappelijke druk is duidelijk voelbaar. Het inzicht van scholen op hun eigen verantwoording en het spiegelen van het eigen aandeel in de problematiek van het kind niet. Het probleem wordt bij het kind gelegd. Waarom kijken we niet verder dan het gedrag? Wat is de rol van ons systeem in de kindproblematiek en welk effect heeft onderwijs op het kind als het geen maatwerk is?

KRO Brandpunt
Het schooladviesverhaal: In Nederland worden leerlingen met elkaar vergeleken, in hokjes geplaatst. Voortgezet onderwijs (VO) scholen gebruiken dit voor hun toelatingsbeleid. Jij ben zwak, jij bent sterk. Maximaal 20% van de kinderen gaat naar VWO, 30% naar HAVO en de rest naar VMBO. Dat is al jaren een vast gegeven.

Volgens het nieuwe systeem worden alle leerlingen die nu in de brugklas zitten geplaatst op het adviesniveau van de basisschool (PO). Het VO heeft daar op papier totaal geen invloed meer op. In de praktijk blijkt dat VO scholen proberen het schooladvies te omzeilen (Bron: VOSABB).

Pedagogisch gezien is dit een slecht systeem, kinderen krijgen al jong te horen dat ze zwak zijn. Die toegewezen handicap nemen ze de rest van hun leven mee. Het systeem vloekt ook met de talentbenadering, die wel wenselijk is. Minimum doelen stellen en kijken of het kind dit haalt is een beter startpunt. Maatwerk dus.

Cito geeft zelf trouwens aan dat hun toetsen niet bedoeld zijn voor schooladvies en dat kinderen niet als zwak beoordeeld worden, maar als ‘relatief’ zwak.

Zorgelijk
Deze 2 uitzendingen: zorgelijk. Echter, eigenlijk geen nieuws – dit is namelijk al lang bekend. Het roept wel de vraag op: wie gaat hier nu eindelijk op ingrijpen? Wie gaat er staan voor deze kinderen en zorgt er voor dat deze praktijken stoppen?

NOS artikel
In het NOS artikel duidt staatsecretaris Sander Dekker dat scholen meer maatwerk moeten gaan leveren. Losse vakken op een hoger niveau volgen kan nu al wel, maar volgens Dekker gebeurt het nog veel te weinig.

Scholieren mogen het vak waar ze het beste in zijn (maximaal één vak dus), op een hoger niveau volgen. Staatssecretaris Dekker vindt dat niet elk kind precies in het vakje vmbo, havo of vwo past. Mooi dat hij dat ook ziet. Als een VMBO-leerling bijvoorbeeld goed is in talen, mag hij of zij Engels ook op HAVO-niveau volgen. Op het diploma moet straks ook te zien zijn wanneer een leerling een vak op een hoger niveau heeft gevolgd.

Echter, andersom geldt het niet: een scholier mag het slechtste vak niet op een lager niveau volgen. “Als je dat zou invoeren, heb je ook niet meer het recht om een vervolgopleiding te doen. De waarde van een diploma is een groot goed en dat moeten we vasthouden”, vindt de staatssecretaris. Een meerderheid in de Tweede Kamer was daar wel voor.

Maatwerkonderwijs
Maatwerkonderwijs is een term die ik al geruime tijd gebruik in mijn ambitie om het Nederlandse onderwijs voor kinderen zo te maken dat er ‘geen kind meer tussen wal en schip valt’ (een term uit het Passend onderwijs beleid), waarbij we het onderwijs inrichten op de talenten van kinderen en hun eigen leerbehoeften en leertempo. In Nederland is er geen sprake van maatwerkonderwijs. Voor mij aanleiding om bezig te zijn met de opstart van een eigen school. Ik wil laten zien dat het anders moet én kan.

Maatwerkonderwijs leidt naar mijn mening op naar vermogen van het kind. Er zijn kinderen met bijvoorbeeld een rekendeuk of talenknobbel. Het kind past dan niet perfect in een van de onderwijsstromen, op sommige gebieden is er sprake van een niveauverschil. Een kind krijgt hiermee een diploma die alleen het minimum aan potentie en kennis laat zien. Het kind wordt in het Voortgezet onderwijs ingedeeld op zijn of haar zwakste punt.

Maatwerkonderwijs betekent op alle gebieden je hoogste niveau kunnen aantonen en halen, zonder dat het systeem of zelf de wet je ontwikkeling remt of hindert.

Ik wil dus veel verder gaan dan het nieuwe aanbod voor een maatwerkdiploma. Ik sta hierin niet alleen. Waarom is het onderwijs voor kinderen in een primair en voortgezet deel gescheiden, met bij dat laatste ook het VWO, HAVO en VMBO? Waarom zijn de PO-raad en VO-raad samen niet één raad? Waarom is er geen individueel maatwerkonderwijsplan voor ieder kind? Waarom delen we kinderen in op leeftijd in plaats van per vak op niveau? Het zou toch zelfs mogelijk moeten zijn om op onderdelen over te stappen naar het VO, terwijl andere vakken nog op PO worden gevolgd. Op- en doorstroom, niet alleen bij de kinderen waarvan het wel zeker is dat ze het aankunnen, maar vooral bij de laatbloeiers of de wat ongeïnteresseerde pubers die later beginnen met echt werken.

Leren is grenzeloos. Het huidige onderwijssysteem staat echter vol met muren, is ook niet gericht op wat het om hoort te draaien: het kind.

Vragen aan de staatssecretaris
Staatsecretaris Sander Dekker zei, in antwoord op mijn vraag over knelpunten in het huidige onderwijs aan hem: ‘het is mooi om de onderwijsvoortgang aan te passen aan de leerlingen en ik ben ook voorstander van gepersonaliseerd leren. Dit dient echter wel vorm te krijgen binnen de kaders van de wet.’

Mijn vervolgvraag aan hem is nu: waaróm kunnen we de waarde van bijvoorbeeld een diploma niet veranderen, het maatwerkonderwijs vraagt hierom en: zijn wij er voor die wet of hoort die er voor ons te zijn? Weg met die muren en grenzen! Waar is men bang voor, dat alle kinderen toptalenten blijken te zijn en gaan excelleren? Lijkt me toch een mooi einddoel! 😉

Dorien Kok
http://DorienKok.nl

Reportage De Monitor 14 februari 2016
http://www.npo.nl/de-monitor/14-02-2016/KN_1676826

Reportage Brandpunt 16 februari 2016
http://brandpunt.kro.nl/seizoenen/2015/afleveringen/16-02-2016/fragmenten/de-selectiefabriek

NOS artikel ‘Scholier mag beste vak op hoger niveau gaan doen’ 17 februari 2016
http://nos.nl/artikel/2087381-scholier-mag-beste-vak-op-hoger-niveau-gaan-doen.html

Onderwijs onderzocht: meerkeuzeopgaven van de Cito

7 Antwoorden

Er is in het verleden al meerdere malen onderzoek gedaan naar of de keuze die Cito heeft gemaakt om de toetsing van de spellingvaardigheid als een onderdeel van het dictee te vervangen door een meerkeuzetoets verantwoord is. Het antwoord daarop is een heel helder: nee, ‘het meerkeuzedeel van de Cito is niet valide, diagnostisch onbruikbaar en didactisch nutteloos’. Ik citeer hierbij uit het 2014 onderzoek van Bosman & Schraven – ‘Meerkeuzeopgaven van de Cito- spellingtoets zijn echt niet valide’ (2014). Lees hier meer over spelling en meerkeuzevragen.

Die uitkomsten zijn heel helder, helaas niet voor Cito zelf blijkt. Ook de politiek komt er niet uit, ook al is men wel verbijsterd hierover.

Mij gaat het nu om de meerkeuzevragen buiten spelling. Ik heb het over de “Welke in de rij hoort er niet bij?” vragen. Want daar valt ook wel een en ander over te zeggen.

Al jaren hebben we hier thuis aan de eettafel pret met de “Welke in de rij hoort er niet bij?” vragen van Cito, die door mijn werk regelmatig voorbij komen. Niet alleen omdat we graag spelen met taal, maar ook omdat de vraag er om vraagt: er is ruimte voor veel interpretatie, oftewel: hoe lees je de vraag en antwoordmogelijkheden.

Bij meerkeuzevragen is er geen ruimte voor meerkeuzeantwoorden. Iemand heeft bedacht welk antwoord goed is, de rest is fout. De bedenker van de toets denkt tijdens het maken hiervan gericht vanuit zijn eigen invalshoek. Veel kinderen (onder andere hoogbegaafden en visuele-ruimtelijke denkers) bekijken de vraag en antwoorden vanuit alle hoeken die er maar zijn, wat ook veel tijd kost.

En dat is mijn punt: voor velen is de rest niet fout. Het creatieve denken wordt hiermee ook absoluut niet gestimuleerd.

Vorige week kwam de volgende vraag vanuit het huiswerk van Amy (groep 7) langs op Facebook:

Welke in de rij hoort er niet bij?: peer – appel – banaan – kers

Vele mensen hebben een erg leuke middag gehad met deze vraag:
Banaan, de andere 3 hebben een pit(ten).*
Banaan, is de enige waar de schil af moet voordat je deze kunt eten.
Banaan, is de enige die niet van Europa kan komen.
Banaan, is de enige zonder de letter E.

Appel omdat het de enige die met een klinker begint.
Appel is de enige die een beetje heel blijft in je schooltas.

Kers! Die wordt als enige niet bruin als je ‘m even aangesneden laat liggen.
Het is de kers! Want met kers kan je verven.
Kers, want dat is de enige met een pit (steen) waar je een kussen van kan maken.
Kers, je hebt een bewaarbox voor een appel in de vorm van een appel. Dat zelfde geldt voor de banaan en de peer, maar niet voor de kers!
Een appel, peer en banaan kan je makkelijk schillen voordat je het eet. Maar een kers niet.

Het ‘juiste’ antwoord komt onderaan deze blog. Lees dus graag nog even door.

Een andere leuke – ook voor op verjaardagen 😉
Welke in de rij hoort er niet bij?: auto bus vrachtauto vliegtuig?

Een vaak besproken Cito-vraag. Vliegtuig hoort daar niet tussen, want die kan vliegen. Andere antwoorden zijn echter ook logisch te beredeneren: vrachtwagen, want die vervoert voornamelijk goederen en de rest voornamelijk mensen. Vrachtwagen nogmaals: alleen met die ga je niet op vakantie. Auto: dat is de enige die in een parkeergarage past.

Er bestaat nog een categorie meerkeuzevragen, die een ‘verhaal’ als basis hebben. Niet alleen voor minder talige kinderen zijn verhaal-sommen lastig, ook voor kinderen die verder denken of creatief denken:

Jantje fiets 5 kilometer per uur.
Hij moet naar de andere kant van de brug. Daar is zijn huis, op 7.5 kilometer afstand. Hoe lang doet Jantje er over om thuis te komen. Er zijn 4 antwoordmogelijkheden gegeven.

Deze vraag heb ik in de lijn van oefen Cito-vragen zelf bedacht voor mijn praktijk. Reacties van kinderen: tja, vertrekt Jantje wel meteen, of blijft hij eerst kletsen. Wie is Jantje eigenlijk en in welk dorp woont hij. Ken ik die route, ik woon immers ook bij een brug. Heeft hij wind mee of wind tegen. Is het een rechte brug of moet hij hoogtje op en hoogtje af. Kan de brug trouwens open, dan kan het namelijk zijn dat hij moet wachten. Moet hij onderweg schuilen tegen de regen. Moet je de brug meerekenen of na de brug beginnen. Etc etc. Ondertussen tikt de klok gewoon door.

Kwalitatief indicatief onderzoek CITO bij hoogbegaafde kinderen
Marleen van Dijk, orthopedagoge, heeft samen met Nienke Ryan en B. Noorland gekeken naar de effectiviteit van Cito toetsen bij hoogbegaafde kinderen. Bij creatief denkende kinderen bemerk je het zelfde effect als zij hebben gemeten.

Hun bevindingen: de kinderen proberen te achterhalen wat de vraag eigenlijk wil meten en werden verward door zaken die niet kloppen. Voorbeeld: als in de tekst staat dat mensen ijsjes gaan kopen en het regent of als er informatie toe wordt gevoegd die er niet toe doet. Dit zien we ook vaak terug bij plaatjes bij de vragen. Ook als er zaken worden benoemd met namen die op meerdere manier uit te leggen en te begrijpen zijn. Dit maakte de kinderen onzeker, maar vertraagt hen ook bij het maken van de toets. Dit terwijl het werkelijke doel – meten wat de kinderen geleerd hebben – niet in kaart werd gebracht.

Daarnaast wordt voorbij gegaan aan bepaalde specifieke kenmerken van oa hoogbegaafde kinderen en ook visuele-ruimtelijke denkers, bijvoorbeeld dat zij vaker problemen hebben met automatiseren. Problemen hebben met automatiseren zegt niets over de intelligentie, vragen die hier een beroep op doen en niet goed beantwoord worden beïnvloeden echter wel de totaal score. Er worden dus conclusies getrokken uit de test terwijl de inhoud niet aansluit bij het kind.

Ook worden in vragen problemen beschreven die niets met de werkelijkheid te maken hebben of niet relevant zijn. De kinderen begrijpen het doel van de vraag dan niet en worden onzeker, waardoor er meer fouten gemaakt worden. Ook hier streeft de toets zijn doel voorbij, want er wordt niet gemeten wat de kinderen kunnen of hebben geleerd. Deze kinderen hebben het vermogen om oplossingen te vinden voor echte problemen, zij raken echter verward door ‘domme’, ongeloofwaardige voorbeelden.

“Iedereen weet toch dat een poes 4 poten heeft, dat kan het antwoord dus echt niet zijn. Daar zit meer achter. Misschien moet ik de staart wel mee tellen, dus dan is het antwoord 5!”

Zij kunnen zich dan niet voorstellen dat dit werkelijk gevraagd wordt en gaan er meer achter zoeken – met verkeerde antwoorden tot gevolg.

Het komt bij deze groep kinderen ook regelmatig voor dat ze meer over het gestelde onderwerp weten dan diegene die de vragen gemaakt heeft. De kinderen kunnen dan niet voor antwoorden kiezen omdat de vragen niet (helemaal) kloppen

De terechte conclusie: de Cito toets meet wat het kind kan, maar zou zich meer moeten richten op waartoe het kind in staat is. Dit is afhankelijk van de methodes die worden gebruikt om kinderen iets te leren, de competentie van de leerkracht en de wijze waarop getoetst wordt. Het gevaar van zoveel variabelen is dat het vormen van conclusies over de invulling van onderwijs voor het kind op basis van de resultaten van de Cito niet aansluit bij het kind en zeker niet zal leiden tot ontwikkeling van het aanwezig potentieel.

Eerst zou gemeten moeten worden of de methodes effectief zijn per kind, of de competenties van de leerkracht toereikend zijn en welke wijze van testen voor welk kind het meest geschikt is.

Tot die tijd gaat de meerkeuzevraag aan diens doel voorbij. Ik heb dit enkele jaren geleden samen met Lilian van der Poel (stichting 360grView) besproken met Cito. Helaas zonder effect. Mijn advies aan ouders is dan ook: ga oefenen op de vraagstelling van de meerkeuzevragen. Niet om de scores van je kind te verhogen, maar om je kind te laten snappen wat Cito bedoelt.

Cito (voorbeeld) rekentoetsen
Voor wie nog meer geïnteresseerd is in toetsen en meten, buiten de meerkeuzevragen om:
ten aanzien van de Cito (voorbeeld) rekentoetsen zijn er ook vraagtekens, iets waar Ben Wilbrink (vraagontwerp, toetszaken) en Henk Pfaltzgraff (wiskunde) zich in ruime mate in verdiept hebben. Die rekenvaardigheid toetst vooral het werkgeheugen, wat absoluut niet het doel hoort te zijn van een toets. De heren spreken over kronkels die moeten worden recht gestreken en over de mogelijkheden om mis te interpreteren. Dit heeft niets met rekenvaardigheid te maken, net zoals de ook hier aanwezige afleidende en niet van toepassing zijnde afbeeldingen in de toetsen. Lees hier meer over de rekentoetsen.

NPO 1 Radio – Arthur Umbgrove maakt zich druk over de Cito-toets: Cito is niet de oplossing, maar het probleem. Creativiteit wordt niet op prijs gesteld. Daarnaast is er sprake van stigmatisering. De test test ook maar één intelligentie.

Uitslag
En dan nog de beloofde uitslag van ‘Welke in de rij hoort er niet bij?’ vraag: peer – appel – banaan – kers. Er zijn in totaal 141 verschillende antwoorden gegeven op deze ene ‘simpele’ vraag. Banaan is de absolute winnaar met 71%. Ook juf bevestigt dat banaan de juiste keuze is. Uitleg waarom, daar was helaas geen tijd voor. Juf bevestigt wel dat er in de praktijk meerdere antwoorden mogelijk waren.

Het onderzoek van Amy:

De naam en foto’s van Amy zijn met toestemming van haar moeder geplaatst.

Kleuters en Cito

4 Antwoorden

Nederland is toetsland, Citotoetsland. Ook bij kleuters worden meerdere malen per jaar toetsen afgenomen, waarvan 90% bij Cito vandaan komt.

De onderwijsinspectie zegt bij kleuters: in groep 1 en 2 eenmaal per jaar de reken- en taaltoets afnemen. Zo weet je waar een leerling staat als deze naar groep 3 gaat.

In het land dat wereldwijd bekent staat als onderwijsland, Finland, is het bij wet verboden om kinderen onder de 8 jaar toetsen af te nemen.

Daar neemt men genoegen, net als vroeger hier, met observaties en handelend meten door de leerkracht.

In Nederland worden meer toetsen bij kleuters afgenomen dan de onderwijsinspectie vraagt. Mogelijk omdat het vertrouwen in de leerkrachten is gedaald, of omdat men op zeker wil spelen in verband met bezoek van de onderwijsinspectie.

In onderstaande aflevering van het VPRO programma De slag om Nederland wordt er gekeken naar de opbrengsten van de kleutercito. Kun je al toetsen op deze jonge leeftijd? Gaan de kleuters onderuit door de groeiende prestatiedruk? Houdt Cito wel rekening met de natuurlijke ontwikkeling van het kind: eerst de hardware ontwikkelen en dan pas beginnen aan formeel leren? Waarom is vrij spelen niet meer de normaal geaccepteerde manier van ontwikkelen? Hoe betrouwbaar is de toets? Wat zijn de negatieve neveneffecten van het toetsen? Beschermt de Cito kwetsbare kinderen of is juist het omgekeerde het geval.

Op onder andere deze vragen probeert het programma De slag om Nederland antwoord te geven.

Klik op de afbeelding om de uitzending te starten.

Ook interessant: Onderwijs onderzocht – meerkeuzeopgaven van de Cito.

Mijn blog

In mijn blog vertel ik over oa onderwijs, hoogbegaafdheid, ADHD, ADD, autisme, dyslexie, beelddenken, fixatie disparatie, Leonardo en ander (voltijds) HB onderwijs en Ik leer anders. Soms incidenteel ook over een ander onderwerpen.

Hoe vind ik een blog?

– Voor alle blogberichten: scroll naar beneden

– Voor een specifieke blog: selecteer een titel in onderstaande lijst.

– Klik rechtsboven op Categorie en maak een keuze naar onderwerp.

– Vul rechtsboven bij Zoeken een zoekterm in zoals titel of onderwerp.

De nieuwste blogs staan bovenaan.

Veel leesplezier.

Dorien Kok

Via de tab Meer… komt u op mijn andere websites.

Vragen aan de staatssecretaris oktober 2015

‘Scholen schenken deze week extra aandacht aan pesten’ september 2015

Onderwijs onderzocht: meerkeuzeopgaven van de Cito september 2015